İNSAN DOĞASI VE KİŞİLİK TİPLERİ

NEDEN BÖYLE DAVRANIYOR ANLAMIŞ DEĞİLİM

Hayatımızda iş ortamı, arkadaş ortamı, okul ortamı ve aile içerisinde birçok birey ile bir arada bulunuruz. Bu birliktelik anında iletişim kurar ve birçok paylaşıma sahip oluruz. Yapmış olduğumuz paylaşımlar, birlikte olduğumuz insanları daha çok tanımamızı ve bizi tanımalarını sağlar. Ancak kimi zaman çok yakından tanıdığımızı düşündüğümüz kişilerden neden böyle davranıyor diyebileceğimiz tutumlar görürürüz. Sorunlarınız olduğunda arkadaşınız ile paylaşarak görüşlerini alıyorsunuz. Ancak zamanla arkadaşınızın sizinle hiçbir sorununu paylaşmadığını fark ediyorsunuz. İyi bir dost olmadığınızı sorgulayabilir ve aranızda güven sorunu olduğunu düşünebilirsiniz. Tüm bu örneklere bakıldığı zaman ortak olan sonuç kişinin ilişkideki güven ve yakınlığı sorgulamaya başlamasıdır. Ancak temelde daha farklı bir durum var. Yakınınız olan kişinin kişiliğini çok iyi tanımıyor olabilirsiniz ve sadece beklentileriniz doğrultusunda yorum yapabilirsiniz.

Kişilik tipleri kişiler arasındaki ilişkilerde önemli olabildiği gibi hayatımızda meslek seçiminde de büyük bir öneme sahiptir. Çünkü kişilik tipinize uygun bir meslek seçimi motivasyon düzeyinizin yüksek olmasını sağlayacak ve işinizi severek yapacaksınız.

Carl Gustav Jung terapileri ve günlük yaşamında yaptığı gözlemler üzerine oluşturduğu kişilik tiplerinde insanların iki tutuma sahip olduğunu söylemiştir. Bu tutumlar dışadönük ve içedönük kişilik tutumlarıdır. Bu tutumlardan ikisi de bireyde görülebilir ancak bir tanesi daha baskın olmaktadır. Jung kişilik tutumlarının yeterince açıklayıcı olmayacağını düşünerek bu tutumları düşünme, duygu, duyum ve sezgi işlevleri ile ele almıştır. Carl Gustav Jung’a göre kişilik tipleri şu şekildedir:

1. Dışadönük Düşünen Tip

• Duyguları ikinci plandadır. Önemli olan düşüncedir. Bu yüzden bilgi öğrenmeyi çok severler.
• Dışadönük oldukları için ögredikleri bilgileri hayata geçirmek idealleridir. Bu yüzden iş ortamlarında bir fikir üretilmesi gerektiğinde bu görevi onurla üstlenirler.
• İletişim becerileri oldukça iyidir ve var olan durumu çok iyi bir şekilde açıklayabilirler.
• Düşüncelerini dış dünyaya açmaya ve uygulamaya kararlı oldukları için toplumsal düzene göre hareket ederler.
• Duygularını bastırdıkları ve düşüncelerini hayata geçirmekte kararlı oldukları için mesafeli kişiler olarak nitelendirilebilirler. Sert, soğuk ve insanlara faydalanmak amacı ile bakan kişiler olarak görebilirsiniz.
• Bu kişilik tipine sahip bireyler en çok şu meslekleri tercih etmektedir : Avukat, Girişimci, Pazarlamacı, Devlet adamları, Bilim Adamı

2. İçedönük Düşünen Tip

• İçedönük düşünen kişiler dış dünya ile ilgili bilgilerden ziyade kendi iç dünyaları ile ilgili düşüncelere daha çok önem verirler.
• Toplumsal yapı kendileri için çok önemli değildir. Düşünüyorum öyleyse varım sözü üzerine saatlerce düşünüp varoluşlarını sorgulayabilirler.
• İnsanlar ile birlikte olmayı fazla tercih etmezler. Yalnız kalarak ve kendi ruhsal dünyalarını düşünerek daha mutlu olurlar.
• Yalnız kalmayı tercih ettikleri için soğuk ve düşüncesiz bir izlenim bırakabilirler. Konuştukları zaman ise kendi ruhsal dünyaları üzerine izlenimlerden bahsederler. Bu yüzden kibirli bir kişi olarak görülebilirler.
• Bu kişilik tipine sahip bireyler en çok şu meslekleri tercih etmektedir: Felsefeciler

3. Dışadönük Duygusal Tip

• Duygularını bastırmazlar. Duygularını ifade etmekten mutlu olurlar.
• Duygularını çoşkulu bir şekilde ifade edebildikleri için dikkati üzerlerine çekebilirler. Uyumlu ve sevecen kişiler olarak algılanırlar.
• Duygularındaki ani değişimler olumsuzluklar yaratabilir. Çevresindeki kişiler yaşanan yoğun gelgitler sonucunda hangisine inanacağını şaşırabilir.
• Bu kişilik tipine sahip bireyler en çok şu meslekleri tercih etmektedir: Aktörler

4. İçedönük Duygusal Tip

• Duygularını dış dünya ile paylaşmayı çok fazla tercih etmezler.
•  Genellikle bir melankoli havası hakimdir. İçlerinde yoğun duygular ile baş başa kalabilirler ve bunun sonucunda kimi zaman yaşayacakları duygu patlaması ile çevresindeki insanları şaşırtabilirler.
• Eglence ortamları gibi insanların çok fazla oldukları ortamlardan çok fazla hoşlanmazlar ve bulundukları ortamda bir kenarda sessiz bir şekilde oturmayı tercih ederler.
• Bu kişilik tipine sahip bireyler en çok şu meslekleri tercih etmektedir: Sanatçılar (Resim ve  müzik vb. alanlar)

5. Dışadönük Duyumsal Tip

• Dışadönük duyumsal tiplerin dış çevreye karşı duyu organları oldukça dikkatlidir. Çevrelerindeki değişimleri çok hızlı bir şekilde fark ederek uyum sağlayabilirler.
• Heyecan duyguları oldukça fazladır ve anı yaşamaya odaklanmışlardır.
• Diğer bireylerin duygu ve düşüncelerine verdikleri önem düşüktür.  Mekanik bireyler olarak nitelendirilebilir.
• Bu kişilik tipine sahip bireyler en çok şu meslekleri tercih etmektedir: Mühendis, dağ sporcuları, iş adamı, yarış sporcuları

6. İçedönük Duyumsal Tip

• Dış dünyadan ziyade iç dünyalarında keşfedilecek daha güzel şeylerin olduğunu düşünür ve kendilerini soyutlarlar.
• Sanatçı kişilik olarak adlandırılabilir. Çünkü kendilerini daha çok sanat ile ifade ederler. Dışadönük duyumsal kişilik tipine sahip birisi bir vazoyu sadece dış görünüşü ile anlatırken içedönük duyumsal bir kişi bir sanat eseri edası ile tasvirleyerek anlatır.
• Bu kişilik tipine sahip bireyler en çok şu meslekleri tercih etmektedir: Yazar, müzisyen, ressam, sanatçı

7. Dışadönük Sezgisel Tip

• Dışadönük olmaları ve sezgilerinin fazlası ile gelişmesi sonucu gelecek üzerinde tahminde bulunmada çok iyidirler.
• Yenilik ve girişim kendileri için haz kaynağıdır. Enerjilerini dış dünyaya aktarmaktan çok hoşlanırlar ve sürekli yeni arkadaşlıklar edinirler.
• Futbol da genç futbolcular keşfeden ekipteki kişiler bu kişilik tipine örnek verilebilir.
• Sezgileri doğrultusunda inandıkları olasılıklar o kadar cezbecidir ki kimi zaman uykularının geldiğini unutacak hale gelirler.
• Yenilik ve girişime verdikleri önemden dolayı düşüncesiz davranarak insanların inançlarını aşağılayabilirler. Televizyonlarda sergilenen moda programlarındaki modacılar kimi zaman çok ağır eleştiriler yapabilmektedir.
• Bu kişilik tipine sahip bireyler en çok şu meslekleri tercih etmektedir: Gazeteciler, girişimciler, moda tasarımcıları, borsa temsilcileri

8. İçedönük Sezgisel Tip

• Sezgisel özellikleri geliştiği için iç dünyalarında kendilerinin bile anlamlandıramadığı fikirlere sahiptirler.
• Onlar için hayat muammalardan ibarettir. Bu yüzden dış dünyadaki gerçek olaylar ve insanların yaşamı ile çok fazla ilgilenmezler. İletişim çok az kurarlar.
• Zihinleri her zaman çözmeye çalıştıkları fantastik fikirler ile doludur.
• Bu kişilik tipine sahip bireyler en çok şu meslekleri tercih etmektedir: Şairler

Tüm bu kişilik tipleri kendi içerisinde farklı özellikleri barındırmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki amaç ben bu kişilik tipiyim şeklinde bir tanı koymak değildir. Amaç bireyin sahip olduğu düşünce,duygu,sezgi ve duyum gibi işlevler sonucunda kişiliğinin ve davranışlarının şekillenebileceğidir.

KAYNAKÇA

Banu Yazgan İnanç, Esef Ercüment Yerlikaya. (2020). Kişilik Kuramları. Pegem Akademi, Ankara.

Carl Gustav Jung. (2006). Analitik Psikoloji. Payel Yayınları.

GENÇTANIRIM-KURT, D-ÇETİNKAYA-YILDIZ, E. (2017). Kişilik Kuramları: Gerçek Yaşamdan Kişilik Analizi Örnekleriyle. Pegem Akademi.